bread

Pırasa, diş düşmanı

1492’de İspanya’dan İstanbul’a göçmüş bir Musevi ailesine mensup olan Musa Bin Hamun (1490-1554), Kanuni Sultan Süleyman’ın saray hekimiydi. Bu nedenle diş hastalıkları ile tedavilerinden söz eden kitabını Kanuni’ye ithaf etmiştir. Sadece diş hekimliğini ve bağlantılı hastalıkları konu edinen bu eser, türünün tek örneğidir.

Bu kitapta; humoral patoloji esaslarına yönelik bilgiler, ağız ve diş hastalıkları ile bunların ihmali yüzünden sindirim sisteminde doğabilecek problemler, nezle ve soğuk algınlığının diş hastalıklarına etkisi, dişlerin anatomisi ve faydası, dişerde görülen hastalıklar ve ağrılar, dişleri pekiştirme ve diş eti hastalıkları anlatılır. Musa Bin Hamun; “koparıcı, kırıcı, dişetlerini yumuşatıcı, delici, çuvaldız iğnesi gibi batıcı, uyuşturucu, vurucu, ağır” sıfatlarıyla 15 diş ağrısı tanımlar. Bunların tedavisinde değişik formülerde diş tozları kullanılır. Diş tozların bal veya yağ ile karıştırılmasıyla elde edilen yakılar dişlerin üzerine konur, gargaralara başvurur. Şiddetli ağrılarda afyon karıştırılmış gülyağı ılık ılık kulağa damlatılır ya da kaynatılıp süzülmüş afyon kökü ağızda tutulur.

Dişler ile beslenme ilişkisine de dikkat çeken Musa Bin Hamun, birbirine benzeyen yemekleri önerir. Birbirine uymayan yemekler ile pırasa, turp, sarımsak ve soğanın dişlere çok zarar verdiğini söyler.

2008, Türkiye’de bilimsel dişhekimliğinin 100. yılıydı. Tetra İletişim bu vesileyle TDB (Türk Dişhekimleri Birliği) için bir ajanda hazırladı. “Bilimsel Dişhekimliğinin 100. Yılında Meslek Tarihine Bakış” adını taşıyan bu ajandanın içinde yer alan konuların araştırılması, metin yazımı ve görsel temini Prof. Dr. Nuran Yıldırım (İstanbul Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) tarafından gerçekleştirildi. Projenin koordinasyonundaysa Tetra İletişim’den Şebnem Akçıl, Türkşan Karatekin ve Önder Kızılkaya yer aldı. Ajandanın tasarım ve uygulamasını Didem İncesağır yaptı. Baskısıysa Punto Baskı Çözümleri tarafından gerçekleştirildi. Yaklaşık 20.000 adet basılan ajanda Türkiye’deki tüm dişhekimlerine dağıtıldı.